„Cyganie polscy” Jerzego Ficowskiego z 1953 roku to książka powstała w najmroczniejszym okresie stalinizmu, pokazująca, że nawet wtedy można było zrobić coś wartościowego, choć za cenę dużych ideologicznych serwitutów. Autor zwalcza po równo przesądy polskie i cygańskie, mówiąc, jak jest i dlaczego to głupie. Kryje się w niej też tomik poezji Papuszy, cygańskiej poetki, która wydania tej książki omal nie przypłaciła życiem, ale za to możemy przekonać się, że nasza polszczyzna jest językiem magicznym…